Điều lầm lẫn quan trọng của viên chức ấy thuộc về thái độ của ông ta làm cho hai phần ba năng lực và hứng thú của ông giảm đi. Sau cùng bạn lên giường, mệt phờ vì công việc ban ngày. Rồi tôi sẽ xin giảng tại sao.
Điều quan trọng nhất là luôn nhận thấy luật nhân quả, nghĩa là thấy sự phát triển liên tiếp trong vũ trụ, nói một cách khác, là thấy luật biến hóa. Cho nên khi khởi sự công việc vĩ đại là sống một đời đầy đủ, dễ dàng với 24 giờ một ngày, chúng ta nên hết sức tránh mọi rủi ro trong những bước đầu. Trong nhiều năm - đúng ra là cho tới khi tôi gần 40 tuổi - tuần lễ của tôi có bảy ngày.
Vậy đợi tới tuần sau hoặc ngày mai là việc không lợi gì cả. Bạn cho điều đó là tự nhiên phải không? Vậy thì tại sao bạn lại ngạc nhiên khi tôi bảo rằng mỗi ngày trung bình bỏ ra một giờ luyên trí, sẽ làm cho óc bạn hoạt động hăng hái lên luôn luôn? Nhưng có gì lạ đâu? Vẫn là luật nhân quả mà.
trong chương trước, tôi đã kể tên Marc Aurele và Epictete. Không có một vị thần linh nào bảo: "Người này hoặc là điên, hoặc có óc nô lệ. Nếu người ta bảo bạn chỉ chỉ tên những nhạc cụ dùng trong khúc đầu bản hòa tấu C thấp thì chắc bạn chỉ không được.
Đó là một trong những câu mà ai nấy đều thuộc, đều biết giá trị, nhưng chỉ những người thông minh nhất mới đem áp dụng. Chẳng hạn khu vực âm nhạc (2). Chắc chắn nó sẽ bảo bạn rằng anh bếp đã vô ý, mà dẫu anh có lỗi đi nữa thì quạu với anh cũng chẳng ích lợi gì, chỉ thêm mất thể diện cho bạn vì người ngoài nhìn vào thấy bạn như thằng điên mà rốt cục món bò tái cũng chẳng ngon hơn được chút nào.
Nhưng nếu không thể thu xếp sao cho số vốn 24 giờ một ngày đủ chi phí về thời giờ thì đời ta nhất định phải lúng túng. Tiền thuê nhà lại tăng nữa. Và cũng không có hình phạt.
Chắc các bạn nói "Ông ấy muốn thuyết mình cách sống 24 giờ một ngày? Thì mình vẫn sống 24 giờ một ngày, có khó khăn gì đâu? Mình làm được hết thảy những việc muốn làm, lại còn dư thì giờ để dự các cuộc thi do các tờ báo tổ chức nữa. Nếu người ta không có cách nào sống với số tiền người ta có thì có thể kiếm thêm một chút nữa bằng cách này hay cách khác. Trong cái xứ sở của thời-gian, giàu nghèo cũng như nhau, khôn dại cũng như nhau.
- Sao? Ông bảo tôi luyện trí óc ngoài đường đông nghẹt người ta ư? Sau cùng, khi lựa công việc đầu để làm trong giờ rưỡi buổi tối bạn chỉ nên theo sở thích va xu hướng của bạn thôi. Bạn có nhớ, buổi sáng đó, nhận được một bức thư khiến bạn lo lắng, cân nhắc kỹ lưỡng khi trả lời không.
Đối với kẻ nào khác thì như vậy có thể hơi hữu ích, còn đối với mình quả là không hợp". Không yêu văn chương không phải là một tội, cũng không phải là dấu hiệu của sự ngu dốt. Nhưng có gì lạ đâu? Vẫn là luật nhân quả mà.
Thật là một chế độ dân-chủ lý-tưởng. Chúng ta không bao giờ có thêm chút thì giờ nào đâu. Tiểu thuyết đó là cuốn Aurora Leigh mà tác giả là E.