Và ông Lincoln lại tìm ông Stanton [33]. Tại sao vậy? Bởi vì ông vẫn mơ tưởng một diễm ảnh cao xa. Chính nó đã gây ra nhiều sự đau khổ hơn bất cứ trận chiến tranh hay bệnh thiên thời nào trong lịch sử trái đất này.
Ông không sao trị được hai bệnh ấy, nên ông nhất quyết lợi dụng chứng mất ngủ của ông. Ông có một tiệm bán trái cây ở Nữu Ước, vẫn hay mua 10 đến 13 toa xe cam và bưởi. Lúc ấy ta phải quyết định, hành động và đừng bao giờ ngó về phía sau mà cứ một mực tiến tới".
Họ hiểu công việc của họ chứ! Họ cắm trại núi này 60 năm rồi. Vì tôi ca tụng Đại tướng trên đài phát thanh, nên mụ ấy tố cáo Đại tướng đã thủ tiêu hết tám triệu Mỹ kim quyên cho người nghèo. Tôi biết một ông, còn giỏi hơn ông Brush nữa: ông không cần phải dùng mũ ni để che tai.
Những nhà chuyên môn khuyên rằng phải ghi chép từng xu một, ít nhất trong một tháng đầu và nếu có thể được, trong hai tháng sau. Nhưng về sau mỗi ngày một bớt. Tôi thấy tôi đương đứng ở ngã tư đường đời và tôi phải lựa lấy một quyết định quan trọng.
Trốn tức là đào ngũ, là nhục nhã cho tôi và cha mẹ tôi, là bị xử bắn nữa. Sáng thứ hai, tôi có thể lại hãng như thường lệ. Khi cha ông qua đời, các bạn bè phải góp tiền lại mua giúp cho cỗ quan tài.
Có phải bằng cách than thân trách phận và muốn được mọi người chú ý tới, săn sóc cho không? Không. Tôi nhăn nhó, quạu quọ. Cái máy tôi tạo ra chạy cũng được, nhưng không hoàn mỹ đúng với lời tôi cam kết.
Ấy thế, lão đó đã vô tình bảo lỗi cho mình đây. Tôn giáo lại giúp tôi nhiều hơn nữa vì cho tôi nhiều giá trị về tinh thần. Và có lẽ không một trẻ em mồ côi nào cám ơn hai ân nhân đó cả, trừ một vài hàng trong thư.
Cho nên tôi phải viết chương này để gõ cửa bạn và xin bạn đề phòng. Tại sao vậy? Vì bà ấy đã bảo hiểm về tật bệnh. Ta chỉ lo tới hôm nay thôi cũng đủ khổ rồi".
Chao ơi, trong số anh em ngồi đó, phần nhiều đều được thiên hạ khen sang và giàu, biết bao nhiêu người khao khát địa vị, mà chính họ tự thấy khổ hơn một mụ điên! Nguyên một hôm bà đưng đốt xi trên ngọn đèn cầy thì áo bỗng bắt lửa. Chằng cây nào mọc được ở đó, ngoài một cây sồi quắt queo và chẳng vật nào sống ở đó được, trừ hàng đàn rắn độc.
Trong lòng ta có Thiên đường mà cũng có Địa ngục là thế đó. Nhưng về đời sống, đời sống hằng ngày của ông, thì Tolstoi 70 tuổi không khôn hơn Franklin hồi 7 tuổi chút nào. Chưa gặp ông, tôi tưởng trên mặt ông phải hiện lên những nét lo lắng in dấu khoảng thời gian dài mà ông đã dùng để gây dựng và điều khiển một hãng vào hạng lớn nhất thế giới.