Nếu một người đứng trên bờ hồ tắm và hỏi bạn: "Tôi phải bắt đầu nhảy ra sao đây?" thì chắc chắn bạn đáp: "Cứ nhảy đi, bình tĩnh mà nhảy". Sau cùng, khi lựa công việc đầu để làm trong giờ rưỡi buổi tối bạn chỉ nên theo sở thích va xu hướng của bạn thôi. Loại sách để học đó ở Luân Đôn không thiếu gì.
Trước khi ngừng bút, tôi không thể không kể qua những nguy hiểm đang rình rập bạn. Tôi tin rằng dùng bảy giờ rưỡi đó một cách đầy đủ, thì đời sống trong tuần sẽ sinh động lên, hăng hái lên, và bạn sẽ ham thích cả những công việc chán nản, tầm thường nhất. Thế thì tại sao bạn lại không rời khỏi nhà, lại cột đèn gần nhất với một cái vợt rồi nhận xét đời sống của các loài bướm đang đập cánh chung quanh ánh sáng, rồi sắp đặt lại những điều tìm được rồi dựng lên một thuyết?
Nếu chương trình có vẻ bó buộc quá mà lại không muốn thay đổi thì có một cách là cố ý bình tĩnh bỏ phí bớt thì giờ đi trong lúc công việc này chuyển qua công việc khác. Bạn không nhất định phải chuyên tâm vào nghệ thuật hoặc văn chương mới sống được một cách đầy đủ. Có nó, làm cái gì cũng được; thiếu nó, không làm được việc gì cả.
Có thể nói rằng cảm giác luôn luôn ngóng trông, mong mỏi đó, hễ sống thì phải có, không thể tách nó ra khỏi đời sống được. Như trên tôi đã nói, sự tiếp tế thời gian có chỗ này quý nhất, là ta không thể tiêu non nó được. trong chương trước, tôi đã kể tên Marc Aurele và Epictete.
Về thời gian, bạn không phải là Hoàng đế Ba Tư mà! Xin phép bạn cho tôi trân trọng nhắc bạn rằng bạn không có nhiều thời gian hơn tôi. Còn đi trên đường hoặc ngồi trong góc xe mà tập trung tư tưởng thì ai mà biết được? Có thằng tướng ngu nào cười bạn đâu? Và cả khi ta thấy nhiệm vụ quá sức ta, ta phải chịu thua, mà ta vẫn nghĩ rằng nếu bắt sức ta làm thêm được cái gì nữa thì ta ít bất mãn hơn.
Đến mức đó thì đời ta có thể như đời sống trong tù và không phải là của ta nữa. Nghệ thuật là cao quý, nhưng không phải là cao quý nhất. Tôi muốn nói là chúng ta không suy nghĩ về những cái thực quan trọng, về vấn đề hạnh phúc của ta, về con đường chúng ta đương đi, về những cái mà đời cho ta, về vai trò của lý trí trong hành động của ta, về mối quan hệ giữa nguyên tắc và hành vi của ta.
Lẽ ấy có vẻ đương nhiên. Làm như vậy bạn sẽ có được một khoảng thời gian dài ít nhất là 3 giờ. - Sao? Ông bảo tôi luyện trí óc ngoài đường đông nghẹt người ta ư?
Tôi la lớn lên như vậy. Còn lý trí, nó chỉ giữ trong đời ta một chỗ nhỏ nhoi. Nghĩ kỹ, ta sẽ thấy việc tạo hoá tiếp tế thời-gian cho ta quả là một phép mầu hiện ra hằng ngày.
Nhưng có gì lạ đâu? Vẫn là luật nhân quả mà. Không yêu văn chương không phải là một tội, cũng không phải là dấu hiệu của sự ngu dốt. Câu châm ngôn đó chưa đúng hẳn.
Nó đã là lòng bạn rung động và sẽ làm lòng bạn rung động. Nhưng những điều tôi nói về âm nhạc có thể áp dụng vào những nghệ thuật khác. Tiểu thuyết càng hay càng dễ đọc.