Đi từ những nguyên tắc luân lý nói trên, người ta sang qua lãnh vực khoa học: tôi muốn nói về sự sinh sản. Bầu cũng như bí có bông. Phần nhiều là những bạn trai có tướng đ àn bà, ăn nói tiểu thư.
Giáo sư bắt buộc cạo sát họ vẫn thuộc rành được. Có một người anh trong gia đình nọ cho tôi biết hai em nhỏ của anh, một đứa độ 8 tuổi, một đứa độ 6 tuổi mà làm những việc dâm dục với nhau, chỉ tại vì thường thấy cha mẹ ăn ở nhau thiếu kín đáo. Thượng đế giáng trần là Chúa Giêsu kia mà còn có khẩu hiệu: phục vụ chớ không để phục vụ.
Họ lấy làm cao cả theo kiểu nào đó vì biết mình là trai. Bạn trai nghe lòng mình chuyển động: có một luồn gió lạ về hướng tâm hồn họ. Sang thời thanh niên, lòng tự ái xen vào, bạn trai có thể nhớ những lời chỉ trích và lo âu.
Nói vậy không phải khinh rẻ trực giác. Họ có xu hướng tự cho mình đã quá khôn ngoan, đã suy xét kỹ điều mình nói, làm. Nhưng một số không nhỏ bạn trai khác giáo sư trên ở chỗ quá tự ái mà không biết nhận lỗi.
Tôi hỏi em về tương lai em làm thinh, tôi hỏi thêm, em lắc đầu, tôi hỏi thêm nữa em khóc. Tôi không dám hăm dọa bạn thêm bằng những ác quả khác của tội dâm. Rồi cũng, một đám cưới, cũng tuần trăng mật.
Nhiều thanh niên chịu ảnh hưởng của óc đánh giá con người bằng bằng cấp, nên lấy thi đậu làm lẽ sống. Đó là công việc lương tâm chớ không phải vì sợ cha mẹ, thầy giáo, chánh quyền, dư luận. Nhà giáo cần chỉ thẳng cho họ biết tương lai 9/10 là kết quả của hiện tại.
Vì bị gió yêu đương lôi cuốn trong các cơn mơ mộng êm đềm, bạn trai tìm đọc tiểu thuyết, thứ tiểu thuyết tâm lý, tình cảm, đượm sắc ân ái. Chừng nào thất bại ngã ngửa họ kêu trời la lỡ, là tại, là số phận, cơ thời. Dĩ nhiên lối tâm giao nầy rất nguy hiểm vì nó có thể dẫn lần đến nhục tình.
Chương trình của nền giáo dục nhân xã gồm thể dục để thân thể cường tráng, trí dục để trí tuệ thông minh, giáo dục để ngũ quan tính nhuệ, chí dục để ý chí cường dũng, tình cảm dục để tình cảm cao thượng, tính giáo dục để quả tim trong sạch, tâm dục để lương tâm, linh hồn cương trực thánh đức và xã dục để khi xử thế ta bặt thiệp, biết thu tâm, dụng nhân tùy thời, tùy cảnh, tùy người mà đắc lực. Họ không có ác tâm khinh người. Nếu Edward Montier viết: Không có cái gì thánh đức với đàn bà bất trung thì tôi có thể nói có cái gì trầm mặc khả ái trong đàn ông bất trung.
Tôi biết lối học từ chương ngày xưa không hay và học mà không hiểu có thể không hành. Mà bởi muốn sa đọa nên đánh trống lảng, tiếng lương tâm. đã chê mắng tôi là gàn dỡ, quê mùa không biết tán tỉnh, không biết làm cho đời mình hết cô đơn.
Mà như vậy thì làm sao gia đình hạnh phúc, làm sao ra đời mua chuộc được thành công. Nhưng chắc chắn một trong số lớn của họ thường cótính đàn bà, thứtính hay mọt mại nó làm cho khó ai sống chung với họ. Một ngòi bút nọ viết về họ: