Vả lại lố bịch quá có lợi gì. Trong chương sau tôi sẽ bàn rộng vấn đề nầy. Ơû đây chúng ta chỉ xét vài điểm hệ trọng.
Đứa nào xấu xí, xinh lịch, đen than, trắng tuyết, con gái, con trai, giàu nghèo họ coi như nhau cả. Bạn trai diễn tả các thứ ấy bằng ngôn phong, tác phong mà ngoài người ta thấy có vẻ lạnh nhạt, khô khan. Có thể một bạn gái trong dịp có tội dễ tránh sự sa ngã hơn bạn trai? Tại sao? Tại bản chất ái tình bạn trai là trang trãi ra và mang màu sắc nhục dục.
Vì lẽ đó, trước khi mổ xẻ tâm hồn họ, ta thử đặt cái nhìn thống quán trên tiến trình của thể xác họ lúc thanh xuân. cứ chung mà nói hai bạn trai gái gặp nhau, chính bạn trai bị lôi cuốn ngó nhìn bạn gái, muốn đến gần nói chuyện với bạn gái hơn. Họ làm gì? Lòng buồn vằn vặc.
Cái khó nầy hiểu là chiến đấu mà người ta chỉ đáng ca khúc khải hoàn khi đã anh dũng chiến đấu để chiến thắng thôi. Đàn ông có tiếng là thận trọng còn họ nghịch lại họ phán đoán không cần bằng chứng khoa học, không cần tin tưởng ở lương tâm ai, mà chỉ dựa vào dư luận, vào nhận xét vụt chạc. Mà khí bi quan, họ thấy nó gai nhọn và gai nhọn.
Nhiều cậu trai ăn, uống, chơi giỡn với bạn bè khi thấy bạn gái bất kể. Nhưng đó là những hạt châu trên sa mạc. Người ta nói không vô lý: lửa gầm rơm không trầy thì trụa.
Tóm lại căn tạng của bạn gái phức tạp còn căn tạng của bạn trai đơn giản. Nếu từ lâu bạn giữ được lòng băng tuyết thì bạn hãy phấn khởi lên vì ai giữ mình thanh bạch không những đáng được người lập cung khởi hoàn để ca tụng như tục lệ bên Trung Hoa khi có một trinh nữ qua đời mà kẻ ấy còn đặng thấy Thượng đế. Triết học dọn đường cho thần học và thần học đưa đến đời sống thánh thiện từ nội tâm.
Có những chiều thứ bảy, người ta vui như đám giỗ. Vừa nói chuyện với ai, họ vừa chia trí coi tay có bụi bị bám không, móng tay có đóng đất không. Nói vậy không có ý bảo bạn trai lúc yêu không biết tỏ ra âu yếm.
Trong khi yêu, tôi sẽ bàn rộng ở chương sau, bạn trai ít dùng óc phán đoán chu đáo. Luật bắt chước phổ thông mà Gabriel de Tarde nói về đời sống xã hội, bạn trai áp dụng không ít. Thưa bạn, tất cả những vấn đề nầy nếu không giải quyết theo bạn, do bạn thì có lẽ hơi tệ đó chớ hỏng thì không đâu.
Nó rào rạt tận đáy lòng của họ. Đức tế nhị cũng lệch lạc vì sự ê chề của thú xác thịt, của tật thày lay. Tôi tin tưởng năng lực của giáo dục lắm.
Người bạn trai tu hành giàu đại đảm, lòng quảng đại tận hiến cuộc đời mình để làm hài lòng Thượng đế và cứu vớt đồng loại. Tôi xin mượn lại của Giám mục để gởi bạn. Óc ỷ lại pha màu sắc hèn yếu và nô lệ ái tình đôi khi khiến họ liều lĩnh: