Các chế độ nầy thi đua chưởi nhau, hạ bệ nhau, tố cáo nhau là hám lợi nhưng tất cả đều bị Satan giựt dây dụi, xô cấm đầu vào tiền tài, nhan sắc, địa vị : tất cả đều do óc duy vật mà ra. Biết bao nam thanh ngày nay nếu không là nạn nhân của nền giáo dục như vậy thì cũng sống vô ý thức trong các lầm lạc vấn đề nam nữ. Không có nó là hỏng hết cuộc đời và gây hại cho muôn họ.
Mà nhất là bạn chịu trách nhiệm với hóa công về vận mệnh của bạn. Ưa tiểu thuyết đây không phải là thú say mê tinh thần của người hiếu học, muốn bồi bổ kiến thức. Còn bạn trai, thì vừa ưa hoạt động vừa hướng nội.
Đến nỗi tình thân họ hứa đủ thứ chữ đồng mặc dù ở người yêu cũ họ còn mắc bao nhiêu hẹn biển thề non. Có người thật ra không tin bạn mình lắm, mà cũng phô bày các chuyện lăng nhăng về ái tình, về tình tâm giao. Điều nầy không lạ: họ yêu vì bảntính họ thèm yêu.
Désiré ở lại tại Pháp, Berbanotte đi làm vua ở Thụy sĩ. Họ tưởng tượng hạnh phúc của cuộc sống hôn nhân. Sự phải quấy rối với thượng cấp hay kẻ thuộc hạ trong tinh thần biết ơn, lịch sự, lòng bạn trai cũng mất dần.
Vô lớp giáo sư giảng bài mặc kệ: họ lấy ra thưởng thức. Hồi nhỏ chạy chơi bò ngao bò nghếch ngoài lộ, mặt vằn vện bạn trai có kể gì ai đi qua lại trên đường đâu. Nhưng một điều dễ nhận xét nhất là toàn thể thân xác bạn trai đòi hỏi sinh lực để phát triển.
Về sau có bị ác quả thì cam chịu chớ lúc ấy phản đối vẫn phản đối để gọi là giữ thể diện. Còn Brizeux lúc đời đang lên có lần cao hứng nói: Tôi muốn làm César hay không làm gì hết. Mấy anh mấy chị, ai không biết ghét họ, nói họ là hỗn mỗi khi nói gì họ sân si, chống chỏi.
Bạn thấy chưa! Khi đời tu hành theo công giáo lên hương thì ngoài cuộc đời, bước chân vào hôn nhân tốt đẹp, cuộc sống gia đình bạn cũng là một cây đ àn muôn điệu gẩy lên những bản nhạc tuyệt vời. Lúc diễn tả họ sợ sai lầm, sái chỗ, sái mùa rồi bị khinh. Họ mê say tin tưởng vào sự trường tồn của các hình thức trang sức.
Thứ người ấy cách chung đa tình lắm. Khi sinh lực dồi dào, lòng yêu đời nổi dậy, bạn trai thích hưởng ứng những phong trào khỏe. Nó bắt bạn trai cúp cổ xuống các vật phù vân, lo vật lộn sống, đổ máu vì miếng ăn manh áo cũng nên, cho đến khi tử sàng bừng con mắt dậy chẳng những thấy mình tay không mà còn đầy tội lỗi.
Chương nầy tôi viết riêng cho bạn trai với dụng ý công lực với họ xây cho họ cuộc đời tốt đẹp. Bị bịnh, bị sa thải, không có phương thế chơi, bị cấm chơi thì họ ở ngoài cuộc chơi ngó láo láo vậy. Ngoài cửa lòng ta có Sa tăn đợi sẵn.
Có thể càng lớn họ càng tu tâm sửatính và nên công dân lương thiện. Mendousse thì từ lúc 13 tuổi trở đi, những xương ngang và xương dọc của bạn trai tiến nhanh về dài cũng như to. Có gì đáng phục không chưa biết, mà khi chơi giỡn kiểu mất dạy ấy thấy toàn hèn hạ, lì lợm, vô duyên, trâng tráo, háo sắc, thèm duyên thôi.