Họ có lẽ không dám khinh người để cho mình sống trong xã hội như con công lạc giữa bầy gà. Hễ ta dạy lạc chương trình, họ đứng lên dạy chúng ta một lúc rồi ngồi xuống cho ta dạy lại. Có lúc họ nói bậy mà không hay vì mắc lo tỏ ra kỳ quái.
Mà dư luận có do đâu? Cũng phần đông do quan sát ngoài hay do tưởng tượng, đồn đãi. Giáo sư bắt buộc cạo sát họ vẫn thuộc rành được. Làm náo động lên trong tâm hồn họ một khối tình phức tạp hỗn độn mà yếu tố chánh là mến yêu, hối tiếc, uất ức, bất mãn.
Không phải tự họ ở dơ đâu, mặc dầu ở dơ có thể làm cho ai đã hôi lại càng tanh ói hơn. Nó cấu thành bằng những gặp gỡ khả nghi, những cái hôn sặc mùi xác thịt, những đá động tội lỗi, những bức thư tình mà người thứ ba đọc phải ôm bụng cười. Giá họ bị ai chỉ trích hoặc oan hoặc ưng, ngưởi thấy họ tia ha đính chánh, khi đánh, khi đỡ, lúc giận, lúc vui, nói hằng loạt để tự vệ, để chỉ trích đối phương.
Trong lãnh vực tình cảm, bạn trai phóng túng, chơi bời, giao du bất lương nhiều quá mất đi nhiều đức tốt đẹp. Xuyên qua lớp kiến tình yêu, bạn thấy người yêu của bạn là tuyệt sắc, tuyệt tài, tuyệt đức. Có nhiều kẻ khờ dại không biết kính trọng thân xác, thờ lạy các bắp thịt lắm nhưng bôi lọ cho nó bằng những tội lỗi dâm ô.
Viết mấy dòng, tôi nghĩ đến nền giáo dục ở Taberd mà phục nhiều vị phu huynh rất săn sóc học sinh nội trú của mình. Một em bé khát nước, tôi nhờ bạn múc cho nó tô nước. Người bạn trai bắt đầu yêu và lý luận.
Hồi nhỏ họ thích nghe chuyện ma, chuyện của Jules Vernes, Tấm Cám. Tuần lễ sau họ mặc thứ cụt, cụt lắm có thể nói theo kiểu bình dân là chó táp mấy ngày không tới. Nhưng khi muốn thu hút cặp mắt người đẹp thì họ tỉ mỉ kỹ lưỡng từng nếp áo, nếp quần.
Cũng nên đề phòngtính thay đổi, sự bội bạc của người đời. Họ không quan tâm đa số bạn gái là thèo lẽo. Thời gian ưu sầu, thương tiếc trôi qua trong lòng thu vô hạn của Désirée.
Trong gia đình muốn ngày ly dị tiếp sau tuần trăng mật thì vợ cứ chọc tức chồng bằng cách ngạo nghễ, mỉa mai, la ó, mắng nhiếc trước mặt bạn bè, thượng cấp hay hạ cấp của họ. Công việc trong gia đình cha mẹ, anh chị phú giáo. Họ cần lẽ phải, một thứ lẽ phải được trình bày để tâm phục hơn là lý phục.
Người không làm phép lạ nữa. Một tay họ sẽ bẻ mấy cành phù dung. Tại duyên phận? Cũng có.
Họ coi kỹ từng hột bụi, bún, phủi. Cũng có những người bị hư đốn bởi hoàn cảnh. Tôi đã biết một nam thanh họ vì không làm chủ được trái tim, đem đ àn tình hòa điệu cùng nhịp lòng một thiếu nữ nọ.